‘Papa, kom snel kijken. Een overstroming op Sicilië. Wat zielig voor die mensen, oh pappa kijk, al die huizen onder water’.
Afgelopen zomer waren wij op Sicilië. Op vakantie. Het eiland leefde na enkele maanden nog steeds in het hoofd van mijn jongste dochter.
Elders in Europa waren ook rivieren buiten hun oevers getreden en dorpen overvallen door modderstromen, maar nee, daar had zij het niet over gehad. Toen was ander nieuws belangrijker. Epke Zonderland die wereldkampioen werd aan de rekstok. De Australische watercrassula die de natuur van Terschelling leek op te vreten. En Carola, Sophie en Karlijn die moesten leren synchroonzwemmen in een zwembad in Zwolle vol haarballen, maandverband en pleisters.
Nieuws uit eigen land. Over mensen en dingen dichtbij. Dingen die zij kent en herkent, en waarmee zij zich kan identificeren. Dat vindt zij leuk en interessant.
Dat geldt niet alleen voor mijn jongste dochter, maar vast ook voor jou. Je bent ergens op vakantie geweest. Je hebt gesproken met de inwoners, geluisterd naar hun verhalen. Je ging er aan tafel, leerde de cultuur kennen. Je liet je onderdompelen in het dagelijkse leven om je daarvan heel eventjes een onderdeel te voelen.
Al die verhalen, gezichten en gebeurtenissen neem je met je mee terug naar huis. Niet zo raar dat je dan geniet als een bekende sporter uit die streek een beker wint. Niet zo raar dat je schrikt als je hoort dat een uitheemse plant het olijfbomenlandschap langzaam vernietigd. Niet zo raar dat je meeleeft met drie meisjes uit dat dorp die vechten voor het behoud van een schoon zwembad. Je hebt daarin nog zelf met je dochters gezwommen.
Ander buitenlands nieuws, ach, je haalt erover vaak je schouders op. Dat verhaal over de gediscrimineerde Oeigoeren uit de Chinese moslimprovincie Xinjiang; de ouders van tientallen ontvoerde scholieren in Kameroen; het oplaaiende geweld in Nicaragua. Het zal wel.
Die desinteresse heeft niks met oppervlakkigheid te maken. Ik ken de bewoners uit Xinjiang, Kameroen en Nicaragua niet. Noch ben ik bekend met hun verhalen, gebruiken en gewoonten. Nieuws uit die streken, landen en steden komt alleen tot mij als zich daar ellende voltrekt. Een staatsgreep, oorlog, groepsverkrachting of natuurramp. Hoe bloederiger en tragischer, hoe beter. Maar het doet je niks.
Je raakt pas bij een land, stad of streek betrokken als je de bewoners leert kennen. Hun verhalen, hun leven van alledag. Als je weet welke spelletjes de kinderen spelen op de schoolpleinen in Managua. Waar Oeigoeren het over hebben bij de kapper in Turpan. Wat Afrikaanse jongeren allemaal uitspoken tijdens het weekend in Yaoundé.
Journalisten zouden veel meer oog moeten krijgen voor het normale, schrijft filosoof Alain de Botton in ‘Het Nieuws, een gebruiksaanwijzing’. Dan pas raak je als lezer of kijker betrokken bij het abnormale, de rampspoed, de narigheid. Mensen raken alleen van slag van een aardverschuiving in een Siciliaans dorpje als ze genoeg weten van het gewone leven.
Ik heb zelf jarenlang gewerkt voor een van de grootste dagbladen van ons land. Journalisten in den vreemde moeten na malheur ter plekke zo rap mogelijk op feitjesonderzoek. Om betrouwbare informatie te verzamelen. Hoeveel mensen zijn bij een rebellenaanval gedood, tijdens een tsunami verdronken of vermoord door een dictatoriale president. En vergeet vooral de quootjes van gezagsdragers en criticasters niet. Niks geen ruimte voor een eigen stijl, niks geen ruimte voor een persoonlijk geluid.
Ik snap dat niet. Correcte informatie, cijfers en tabellen: je kunt die overal vinden. Daarvoor hoef je echt geen journalist naar een brandhaard te sturen. En die citaatjes kun je ook telefonisch bij elkaar rapen.
Probeer liever je lezers, luisteraars en kijkers te betrekken. Ga verhalen maken. Ga schrijven, goed schrijven. Kom met treffende details. Til je lezers van hun stoel en vertel.
Vertel over de liefde in Turpan, over de straatfeesten in Kameroen, over de ceremonies van Managua. Dan kun je als lezer makkelijker meeleven met slachtoffers uit die stad en dat land bij een terroristische aanslag of allesverwoestende aardbeving.
Hetzelfde geldt voor de verhalen die je maakt over je bedrijf. Breng je onderneming of organisatie tot leven. Open je deuren. Zorg ervoor dat je lezers, luisteraars en kijkers je bedrijf beter leren kennen. Dat ze zich kunnen identificeren. Dat ze zich kunnen herkennen in het dagelijkse, in het gewone. Dan ook zullen ze meer betrokken zijn als zich bij je bedrijf iets verschrikkelijks voltrekt.
